Một nửa trong số 2.500 cơ sở kinh doanh mua bán, chế tác vàng bạc, đá quý, thu đổi ngoại tệ, quỹ tiết kiệm và chi nhánh ngân hàng chưa thực hiện việc lắp đặt thiết bị báo động, thiết bị an ninh, và chưa có bảo vệ chuyên trách.

Từ lâu, cướp tiệm vàng, cướp ngân hàng,... luôn là nỗi kinh hoàng đối với nhiều người bởi đây là loại tội phạm cực kỳ manh động, liều lĩnh và nguy hiểm. Không chỉ mang theo vũ khí "nóng", các đối tượng còn sẵn sàng ra tay, tấn công những người xung quanh để uy hiếp cướp tài sản hoặc triệt đường báo động, truy bắt của mọi người. Thế nhưng, thực tế, nhiều địa điểm kinh doanh vàng bạc, ngân hàng còn lơ là, chủ quan và đã bị tội phạm lợi dụng gây án.
 
Nhận diện tội phạm
Chỉ trong vòng 10 ngày cuối tháng 4/2010, trên địa bàn TP HCM đã liên tiếp xảy ra 2 vụ cướp tiệm vàng với phương thức, thủ đoạn tương tự nhau. Lợi dụng giờ vắng khách, đối tượng vào cửa hàng đập vỡ tủ kính bày hàng lấy đi số lượng lớn vàng trang sức nhảy lên xe máy của đồng bọn chờ gần đó tẩu thoát. Đáng chú ý, cả 2 tiệm vàng này, ngoài nhân viên bán hàng đều không có bảo vệ, không có hệ thống camera giám sát hoặc thiết bị báo động khẩn cấp...
 
Theo đánh giá của cơ quan Công an, trong những năm gần đây, hoạt động của tội phạm cướp tiệm vàng và các loại tội phạm liên quan đến việc chiếm đoạt tài sản khu vực xung quanh các ngân hàng, quỹ tiết kiệm... ngày càng diễn biến phức tạp.
 
Trong 2 năm 2007-2009, toàn quốc xảy ra 28 vụ cướp tiệm vàng, trong đó nhiều nhất ở TP HCM, thủ đoạn chủ yếu là dùng súng xông vào khống chế người kinh doanh để cướp tài sản. Đáng chú ý, tất cả những vụ cướp tiệm vàng, khi "kiểm điểm" lại, các cơ sở hoặc không lắp đặt thiết bị báo động, lực lượng bảo vệ quá mỏng, có nơi lắp camera nhưng... chưa kịp ghi lại hình. Trong khi đó, trước khi gây án, tội phạm đã có thời gian nghiên cứu rất kỹ các sơ hở này và chọn thời điểm vắng người như trưa, chiếu tối để ra tay.
Ngân hàng, tiệm vàng chủ quan với cướp
 .

Thống kê của Đội Chống cướp, cướp giật - Phòng CSĐT tội phạm về TTXH Công an Hà Nội, ngoài các vụ đối tượng "to gan" vào tận bên trong ngân hàng, quỹ tiết kiệm, hiệu vàng để cướp tài sản, tội phạm cướp, cướp giật chiếm đoạt tài sản của ngân hàng, tiệm vàng hoặc những người đến giao dịch diễn ra với các thủ đoạn sau: Giả vờ bán ngoại tệ, vàng, yêu cầu các cửa hàng vàng bạc mang đến địa điểm do đối tượng phục sẵn để cướp.
 
Điển hình như 14h ngày 2/3/2009, đối tượng gọi điện thoại đến tiệm vàng 33 Hà Trung, Hà Nội nói có 45 cây vàng muốn bán. Khi 2 nhân viên tiệm vàng là anh Kiên, chị Thúy mang 800 triệu đồng đến địa chỉ số nhà 28 khu biệt thự 3X2 Linh Đàm theo hẹn của đối tượng để mua vàng, đã bị 4 đối tượng dùng súng điện và bình xịt hơi cay tấn công, cướp số tiền trên.
 
Một thủ đoạn khác của tội phạm là giả vờ vào tiệm vàng hỏi mua, yêu cầu đưa hàng cho xem thử rồi lợi dụng sơ hở bỏ chạy ra ngoài, lên xe máy đồng bọn chờ sẵn; phục tại khu vực xung quanh ngân hàng, tiệm vàng... chờ người đến lấy tiền đi ra thì bám theo để cướp, cướp giật, dùng chông sắt làm thủng lốp xe để tạo cơ hội trộm cắp tài sản, bám theo những người chuyên chở tiền để cướp.
 
"Lỗ hổng" từ sự chủ quan
 
Cuộc khảo sát mới đây của Công an TP Hà Nội, trên địa bàn thành phố hiện có gần 2.500 cơ sở kinh doanh mua bán, chế tác vàng bạc, đá quý, thu đổi ngoại tệ, quỹ tiết kiệm và chi nhánh ngân hàng. Được xác định là loại hình kinh doanh đặc biệt, "nguy cơ cao" bị tội phạm cướp, cướp giật tấn công nhưng có tới một nửa số cơ sở chưa thực hiện việc lắp đặt thiết bị báo động, thiết bị an ninh và chưa có bảo vệ chuyên trách.
Cũng qua đợt khảo sát này cho thấy, mặc dù đã được vận động, tuyên truyền song còn nhiều cơ sở kinh doanh chủ quan, chưa nhận thức đúng về công tác phòng ngừa cướp có vũ khí.
 
Khi được vận động thì đưa ra nhiều ý kiến tiêu cực, không thấy cần thiết phải lắp đặt, đưa ra nhiều lý do để né tránh hoặc có cam kết nhưng không thực hiện. Cá biệt có những cơ sở bất hợp tác với cơ quan Công an. Những cơ sở kinh doanh vàng bạc quy mô nhỏ thì lấy lý do không đủ điều kiện kinh phí lắp đặt thiết bị bảo vệ và thiết bị an ninh, người trong gia đình tự kinh doanh và bảo vệ.
 
Một số cơ sở lấy lý do thuê địa điểm, thường xuyên thay đổi địa điểm, việc lắp đặt phải được sự đồng ý của chủ nhà... để "từ chối" việc vận động, tuyên truyền lắp đặt thiết bị bảo vệ của cơ quan chức năng. Nhân viên nhiều cơ sở kinh doanh khi được hỏi tỏ ra lúng túng, không biết cách giải quyết tình huống khi có sự việc xảy ra; không biết số điện thoại nóng thông tin cho Công an trong trường hợp khẩn cấp, một số điểm không biết số điện thoại khẩn của Công an.
 
Trường hợp các cơ sở tự lắp đặt thiết bị bảo vệ và thiết bị an ninh, do không có sự tư vấn của cơ quan Công an nên thiết bị không phát huy hiệu quả như vị trí lắp camera không quan sát được rõ, quan sát từ phía sau khách giao dịch, ngược chiều ánh sáng... Chuông, còi báo động lắp đặt không phù hợp, thường lắp trong phạm vi nội bộ, tiếng chuông báo động nhỏ không cảnh báo được những người xung quanh.
 
Nhiều chi nhánh ngân hàng, điểm thu đổi ngoại tệ, quỹ tín dụng... bố trí điểm để tài sản, quầy giao dịch không hợp lý, đối tượng dễ tiếp cận nhân viên để khống chế. Lực lượng bảo vệ chưa được trang bị kiến thức nghiệp vụ, đa số tự tuyển và hợp đồng trực tiếp với nhân viên...
 
Điển hình như trưa 5/4, một đối tượng đã xông vào Chi nhánh Ngân hàng Hàng Hải tại Ô Chợ Dừa, dùng súng và dao đe dọa, cướp số tiền gần 100 triệu đồng. Vụ việc xảy ra vào giờ nghỉ trưa, chỉ có 1 nhân viên bảo vệ ở phía ngoài...
 
Phòng ngừa tội phạm cướp tiệm vàng, ngân hàng như thế nào?
 
Một chủ tiệm vàng lớn trao đổi kinh nghiệm: Có 2 loại khách thường xuyên giao dịch. Thứ nhất là khách quen, giao dịch nhiều lần và biết nguồn gốc. Thứ hai nếu là khách lạ, khách vãng lai thì phải chú ý quan sát kỹ nhưng khéo léo tránh gây sự khó chịu. Nếu là khách mua hàng thật, họ thường chỉ quan tâm tới mặt hàng đã định trước, chỉ hỏi và xem những loại hàng theo dự tính chứ không kéo dài thời gian quan sát bằng những câu chuyện phiếm.
 
Khuyến cáo của Phòng CSĐT tội phạm về TTXH, để phòng ngừa hiệu quả các loại tội phạm chiếm đoạt tài sản của ngân hàng, tiệm vàng thì yếu tố tự phòng là quan trọng nhất. Chủ cơ sở phải ý thức được "an toàn" chính là một điều kiện để phát triển kinh doanh, sẽ tự làm tốt công tác bảo vệ cho chính cửa hàng, đơn vị mình.
 
Do đó, các tiệm vàng, ngân hàng cần làm tốt các biện pháp sau: Tại các điểm giao dịch của ngân hàng, chi nhánh ngân hàng phải được lắp đặt camera có khả năng quan sát và ghi lại hình ảnh rõ nét, lắp đặt các thiết bị về an ninh, hệ thống báo động. Bố trí lực lượng đủ về số lượng, đảm bảo chất lượng, được trang bị kiến thức trong công tác bảo vệ, đặc biệt là phản ứng giải quyết trong các tình huống bất ngờ. Tổ chức tốt công tác bảo vệ cả ngày và đêm. Trong quá trình làm nhiệm vụ, nếu phát hiện dấu hiệu nghi vấn phải thông báo ngay cho cơ quan Công an.
 
Tại các chi nhánh ngân hàng, tiền phải để trong két sắt đảm bảo an toàn. Khi vận chuyển số lượng tiền lớn phải có xe chuyên dụng, có lực lượng bảo vệ chuyên nghiệp đi cùng. Nếu không có bảo vệ chuyên trách, có thể đề nghị cơ quan Công an hỗ trợ lực lượng bảo vệ. Khi gặp các tình huống bất ngờ không được dừng lại dọc đường mà phải đi đến cơ quan Công an gần nhất. Đối với người dân đến giao dịch, mua bán tại tiệm vàng, ngân hàng, khi mang theo tài sản lớn nên đi bằng ôtô và có người bảo vệ. Tốt nhất là cho xe chạy vào trong nhà rồi mới mở cửa đưa tài sản xuống. Nếu đi xe máy, nên để tài sản trong cốp xe, không nên để trong túi xách treo trên xe hoặc cầm trên tay